Eén van de dingen die de Veenvaart bijzonder maakt, is dat deze nieuwe vaarroute dwars door de Hondsrug gaat. De Hondsrug is uniek door zijn ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijden. Met een dik ijspakket dat vanuit Scandinavië kwamen enorme keien mee.
Geschikt voor motorjachten tot 3,50m doorvaarthoogte
Verbindingspunt
Via de stad Groningen of via Meppel in de provincie Drenthe kunt u deze nieuwe route bereiken. Deze route is dus te combineren met de Groningenroute, Turfroute en Overijsselroute. Ideaal voor 2 weken boothuur.
De Veenroute
Eén van de dingen die de Veenroute bijzonder maakt, is dat deze nieuwe vaarroute dwars door de Hondsrug gaat. De Hondsrug is uniek door zijn ontstaan tijdens de voorlaatste ijstijden. Met het bijna een kilometer dik ijspakket dat 370.000 jaar geleden vanuit Scandinavië over Noord-Nederland schoof, kwamen enorme (zwerf)keien mee. Van Groningen tot Coevorden is nog een ‘litteken’ van dit natuurgeweld te zien in het landschap: de Hondsrug.
Met het oog op de turfwinning is in de tweede helft van de 19e eeuw al eens geprobeerd om een vaarweg door de Hondsrug aan te leggen, maar zonder succes. De kanaalmaatschappij stuitte op dikke keileemlagen: een mengsel van grind, (zwerf)keien, zand en leem die de aanleg bemoeilijkten. Bovendien kwam het kanaal zo hoog te liggen dat het beoogde veengebied niet ontwaterd kon worden.
Technisch hoogstandje
Maar met nieuwe technieken en machines is het in 2012 wel mogelijk gebleken om een vaarweg dwars door de Hondsrug te realiseren. Het hoogteverschil is overwonnen met een zogeheten ‘koppelsluis’ in het Oosterbos: twee sluizen direct achter elkaar. De koppelsluis brengt boten vijf meter omhoog naar ruim 19,5 meter boven NAP. Om varen op deze hoogte mogelijk te maken, is het water naar ‘boven’ gepompt, tussen de koppelsluis en de verderop gebouwde spaarsluis bij Oranjedorp. Zouden beide sluizen tegelijk opengezet worden, dan zou het tussengelegen deel van de Veenvaart helemaal droog vallen! De spaarsluis beschikt echter over een bijzondere techniek om een deel van het water tijdens het schutten op een slimme manier vast te houden, te sparen. Wat deze sluis verder bijzonder maakt, is dat het de eerste is in Nederland met kunststof sluisdeuren.
Nieuw hoogveen
Bij het graven van het nieuwe kanaal is maar liefst 35.000 kubieke meters grond en keileem vrijgekomen. Deze zijn gebruikt om verderop beschermende kaden rond waardevolle hoogveenrestanten in het Oosterbos aan te leggen. Op deze manier is het mogelijk om het hoogveen te vernatten, waardoor – weliswaar heel langzaam – het hoogveen weer aangroeit en haar oorspronkelijke karakter terugkrijgt.
IJstijdpad
De zwerfkeien die bij het graven van het kanaal naar boven kwamen, kregen een plek langs het IJstijdpad. Dit wandel- en fietspad start in de haven van Oranjedorp en eindigt in het hoogveengebied Berkenrode. Het pad voert langs bijzondere zwerfkeien met uitleg over wanneer en hoe deze naar Drenthe zijn gekomen en welke reis ze maakten. Er is een tuin met rapakivi (roodachtig granieten stenen), een uitkijkterp, picknickplekken en een klimparcours voor kinderen. Wie nog meer te weten wil komen over de ijstijden en de prehistorie kan terecht in de expeditie IJstijden en Prehistorie van het Geopark de Hondsrug die is ingericht in het Hunebedcentrum in Borger.
Hunebedbouwers
Aan de flanken van de Hondsrug vestigden zich zo’n 6.000 jaar geleden al boeren: het Trechterbekervolk (genoemd naar de vorm van hun aardewerk), beter bekend als ‘de hunebedbouwers’. De enorme zwerfkeien die ze aantroffen, soms met een gewicht van wel 20 ton, gebruikten zij voor de bouw van grafkelders, waarin ze hun overledenen bijzetten. Veel van de mysteriën rond de hunebedden zijn inmiddels ontrafeld en worden prijsgegeven in het hunebedcentrum in Borger. Ook leuk om te weten: de nederzettingen van de hunebedbouwers en de routes daartussen zijn deels nog terug te vinden; duizenden jaren later liggen de dorpen op de Hondsrug in de nabijheid van deze oude routes.
Downloads: Kaart Veenroute in Google Maps
